وَ مِنْ عَهْد لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ
از پیمانهای آن حضرت است
اِلى مُحَمَّدِ بْنِ اَبى بَكْر رَضِىَ اللّهُ عَنْهُ حينَ قَلَّدَهُ مِصْرَ
به محمّد بن ابوبکر رضی اللّه عنه وقتی او را به حکومت مصر گماشت
فَاخْفِصْ لَهُمْ جَناحَكَ، وَ اَلِنْ لَهُمْ جانِبَكَ، وَ ابْسُطْ لَهُمْ وَجْهَكَ،
با مردم فروتن ، و نرمخو ، و گشاده رو باش ،
وَ آسِ بَيْنَهُمْ فِى اللَّحْظَةِ وَ النَّظْرَةِ، حَتّى لايَطْمَعَ الْعُظَماءُ فى
همه را به یک چشم و نظر ببین ، تا بزرگان بر تو طمع
حَيْفِكَ لَهُمْ، وَ لايَيْاَسَ الضُّعَفاءُ مِنْ عَدْلِكَ عَلَيْهِمْ، فَاِنَّ اللّهَ تَعالى
حیف و میل نبندند ، و ضعیفان از عدالتت مأیوس نشوند. زیرا ای بندگان حق،
يُسائِلُكُمْ مَعْشَرَ عِبادِهِ عَنِ الصَّغيرَةِ مِنْ اَعْمالِكُمْ وَ الْكَبيرَةِ،
خداوند بزرگ از کوچک و بزرگ اعمالتان ،
وَ الظّاهِرَةِ وَ الْمَسْتُورَةِ، فَاِنْ يُعَذِّبْ فَاَنْتُمْ اَظْلَمُ، وَ اِنْ يَعْفُ فَهُوَ
و ظاهر و نهانتان بازپرسی می کند، پس اگر عذابتان کند به عذاب مستحق ترید، و اگر عفو کند او
اَكْـــرَمُ .
کریم تر است.
وَ اعْلَمُوا عِبادَ اللّهِ اَنَّ الْمُتَّقينَ ذَهَبُوا بِعاجِلِ الدُّنْيا وَ آجِلِ
ای بندگان خدا، بدانید اهل تقوا هم از دنیای گذرا و هم از آخرتی که می آید
الاْخِرَةِ، فَشارَكُوا اَهْلَ الدُّنْيا فى دُنْياهُمْ، وَ لَمْ يُشارِكْهُمْ اَهْلُ الدُّنْيا
سود بردند، با اهل دنیا در دنیایشان شریک شدند، و اهل دنیا در آخرت آنان شریک
فى آخِرَتِهِمْ. سَكَنُوا الدُّنْيا بِاَفْضَلِ ما سُكِنَتْ، وَ اَكَلُوها بِاَفْضَلِ
نگشتند. در دنیا از راه حلال در بهترین مسکن ساکن شدند، و بهترین خوراکی را
ما اُكِلَتْ، فَحَظُوا مِنَ الدُّنْيا بِما حَظِىَ بِهِ الْمُتْرَفُونَ، وَ اَخَذُوا مِنْها
نوش جان نمودند، از دنیا بهره بردند آنچنان که خوشگذرانان بهره بردند، و از آن کام گرفتند
ما اَخَذَهُ الْجَبابِرَةُ الْمُتَكَبِّرُونَ، ثُمَّ انْقَلَبُوا عَنْها بِالزّادِ الْمُبَلِّغِ،
بدان گونه که سرکشان گردنفراز کام گرفتند، سپس با توشه ای رساننده به سر منزل نجات از دنیا گذشتند،
وَ الْمتْجَرِ الرّابِحِ. اَصابُوا لَذَّةَ زُهْدِ الدُّنْيا فى دُنياهُمْ، وَ تَيَقَّنُوا اَنَّهُمْ
و با تجارتی پرسود به آخرت سفر کردند. در دنیایشان به لذت بی رغبتی به دنیا رسیدند، و یقین کردند
جيرانُ اللّهِ غَداً فى آخِرَتِهِمْ. لاتُرَدُّ لَهُمْ دَعْوَهٌ، وَ لايُنْقَصُ لَهُمْ
که در آخرت همسایگان حقّند. دعایشان بی جواب نمانَد، و نصیبشان از لذت دنیا
نَصيبٌ مِنْ لَذَّة.
کـاسـتـی نـیـابــد.
فَاحْذَرُوا عِبادَ اللّهِ الْمَوْتَ وَ قُرْبَهُ، وَ اَعِدُّوا لَهُ عُدَّتَهُ، فَاِنَّهُ يَأْتى
بندگان خدا! از مرگ و نزدیک بودنش حذر نمایید، و برای آن ساز و برگ آماده کنید، مرگ با
بِاَمْر عَظيم، وَ خَطْب جَليل: بِخَيْر لايَكُونُ مَعَهُ شَرٌّ اَبَداً، اَوْ شَرٍّ
امری عظیم، و حادثه ای بزرگ می آید. به خیری که با آن شرّی نیست، یا شرّی که
لايَكُونُ مَعَهُ خَيْرٌ اَبَداً. فَمَنْ اَقْرَبُ اِلَى الْجَنَّةِ مِنْ عامِلِها؟ وَ مَنْ
با آن خیری نمی باشد. چه کسی به بهشت از کسی که کار بهشتی کند نزدیک تر است؟ و چه کسی
اَقْرَبُ اِلَى النّارِ مِنْ عامِلِها؟ وَ اَنْتُمْ طُرَداءُ الْمَوْتِ، اِنْ اَقَمْتُمْ لَهُ
به جهنّم از آن که عمل جهنّمی کند نزدیکتر است؟ شما رانده شده های مرگ هستید، اگر بایستید به
اَخَذَكُمْ، وَ اِنْ فَرَرْتُمْ مِنْهُ اَدْرَكَكُمْ، وَ هُوَ اَلْزَمُ لَكُمْ مِنْ ظِلِّكُمْ، الْمَوْتُ
دستش می افتید، و اگر فرار کنید شما را خواهد یافت، مرگ از سایه شما با شما همراه تر است، و با زلفتان
مَعْقُودٌ بِنَواصيكُمْ، وَ الدُّنْيا تُطْوى مِنْ خَلْفِكُمْ.
گـره خـورده، و دنیـا به دنبال شـما درنَوَردیـده می شـود.
فَاحْذَرُوا ناراً قَعْرُها بَعيدٌ، وَ حَرُّها شَديدٌ، وَ عَذابُها جَديدٌ: دارٌ
برحذر باشید از آتشی که عمقش ناپیدا، و حرارتش شدید، و عذابش تازه است: جایی که
لَيْسَ فيها رَحْمَةٌ، وَ لا تُسْمَعُ فيها دَعْوَةٌ، وَ لا تُفَرَّجُ فيها كُرْبَهٌ. وَ اِنِ
رحمت در آن نیست، ناله و فریاد کسی را نمی شنوند، و اندوهی را برطرف نمی کنند. اگر
اسْتَطَعْتُمْ اَنْ يَشْتَدَّ خَوْفُكُمْ مِنَ اللّهِ، وَ اَنْ يَحْسُنَ ظَنُّكُمْ بِهِ فَاجْمَعُوا
بتوانید که خوفتان از خدا شدید، و گمانتان به او نیکو باشد بین این دو واقعیت
بَيْنَهُما، فَاِنَّ الْعَبْدَ اِنَّما يَكُونُ حُسْنُ ظَنِّهِ بِرَبِّهِ عَلى قَدْرِ خَوْفِهِ مِنْ
جمع کنید، زیرا حسن ظنّ عبد به پروردگارش به میزان ترس او از
رَبِّهِ، وَ اِنَّ اَحْسَنَ النّاسِ ظَنّاً بِاللّهِ اَشَدُّهُمْ خَوْفاً لِلّهِ.
خداست، و بهترین مردم در گمان نیکو به خداوند کسی است که ترسش از خداوند شدیدتر باشد.
وَاعْلَمْ يا مُحَمَّدَ بْنَ اَبى بَكْر اَنّى قَدْ وَلَّيْتُكَ اَعْظَمَ اَجْنادى فى
ای محمّد بن ابوبکر، آگاه باش که من تو را به بزرگترین لشکرم که لشکر مصر است
نَفْسى اَهْلَ مِصْرَ، فَاَنْتَ مَحْقُوقٌ اَنْ تُخالِفَ عَلى نَفْسِكَ، وَ اَنْ
سرپرستی دادم ، شایسته توست که با نفس خود مخالفت ورزی ، و از
تُنافِحَ عَنْ دينِكَ وَ لَوْ لَمْ يَكُنْ لَكَ اِلاّ ساعَةٌ مِنَ الدَّهْرِ. وَ لا تُسْخِطِ
دینت دفاع کنی گرچه از زندگیت بیش از یک ساعت نمانده باشد. خدا را به خاطر
اللّهَ بِرِضى اَحَد مِنْ خَلْقِهِ، فَاِنَّ فِى اللّهِ خَلَفاً مِنْ غَيْرِهِ، وَ لَيْسَ مِنَ
خشنودی احدی از مردم خشمگین مساز، که خشنودی حق جایگزین دیگر چیزهاست، و چیزی
اللّهِ خَلَفٌ فى غَيْرِهِ.
جانشیـن رضـای خـدا نیسـت.
صَلِّ الصَّلاةَ لِوَقْتِهَا الْمُوقَّتِ لَها، وَ لاتُعَجِّلْ وَقْتَها لِفَراغ،
نماز را در وقت معیّنش بخوان، و به خاطر بیکاری پیش از وقت اقامه نکن،
وَ لاتُؤَخِّرْها عَنْ وَقْتِها لاِشْتِغال. وَ اعْلَمْ اَنَّ كُلَّ شَىْء مِنْ عَمَلِكَ تَبَعٌ
و به علّت کار داشتن از وقت مقرّرش تأخیر مینداز، و معلومت باد که هر چیزی از عملت تابع
لِصَلاتِكَ.
نمــاز اســت .
وَ مِنْ هذَا الْعَهْدِ
از این پیمان است
فَاِنَّهُ لا سَواءٌ اِمامُ الْهُدى وَ اِمامُ الرَّدى، وَ وَلِىُّ النَّبِىِّ وَ عَدُوُّ
مسلّماً امام هدایت و امام گمراهی، و دوست پیامبر و دشمن او یکسان
النَّبِىِّ. وَ لَقَدْ قالَ لى رَسُولُ اللّهِ صَلَّى اللّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: «اِنّى
نیستند. پیامبر خدا صلّی اللّه علیه وآله به من فرمود: «بر امّتم
لا اَخافُ عَلى اُمَّتى مُؤْمِناً وَ لا مُشْرِكاً. اَمَّا الْمُؤْمِنُ فَيَمْنَعُهُ اللّهُ
از مؤمن و مشرک وحشتی ندارم. خداوند مؤمن را به خاطر ایمانش از فساد
بِايمانِهِ. وَ اَمَّا الْمُشْرِكُ فَيَقْمَعُهُ اللّهُ بِشِرْكِهِ. وَلكِنّى اَخافُ عَلَيْكُمْ
بازمی دارد، و مشرک را محض شرکش قلع و قمع می نماید. ولی بر شما از کسی که
كُلَّ مُنافِقِ الْجَنانِ، عالِمِ اللِّسانِ، يَقُولُ ما تَعْرِفُونَ، وَ يَفْعَلُ
در دل منافق و در زبان داناست می ترسم، که می گوید آنچه را خوب می دانید، و انجام می دهد آنچه را
مـا تُـنْـكِـرُونَ».
زشت به شمار می آورید».